* Deze blog is geschreven volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten, mijn eigen ervaringen en de ervaringen met mijn cliënten.
Mis jij regelmatig de energie om goed te kunnen trainen en te presteren in je sport? En heb je regelmatig last van blessures of pijntjes? Dat kan natuurlijk komen door hoe je traint en sport, maar de kans is groot dat je gezondheid en vitaliteit onvoldoende zijn om je fitheid te ondersteunen. Gezondheid en vitaliteit zijn namelijk het absolute fundament van een goede sportprestatie en blessurepreventie. Wil jij betere sportprestaties, meer energie hebben om te trainen, sneller herstellen en de kans op blessures zo laag mogelijk houden? Lees dan in deze blog hoe je dat bereikt door een betere gezondheid en meer vitaliteit.
Om fit te zijn moet je eerst gezond en vitaal zijn
Als sporter ben je geneigd dat te trainen of te verbeteren waar je uiteindelijk ook goed in wilt zijn. Daar gaat dan meestal ook alle aandacht en tijd naar uit. Er zijn mijns inziens vier factoren die bepalen hoe goed jij het doet in je sport:
- Prestatie (fysiek, mentaal en emotioneel)
- Blessurepreventie
- Herstel
- Motivatie
In de praktijk betekent dit vaak dat voornamelijk tijd besteed wordt aan techniektraining, fysieke training, mentale training en periodisering. De focus ligt dan vooral op de sport en op fitheid waaronder de atletische vaardigheden zoals explosiviteit, kracht en uithoudingsvermogen en mentale vaardigheden zoals focus en zelfvertrouwen.
Wat de meeste sporters (en trainers en coaches) vaak niet realiseren is dat het potentieel in bovenstaande vier factoren uiteindelijk bepaald wordt door de gezondheid en vitaliteit van de sporter. Dit heb ik geïllustreerd in de piramide hieronder.
De piramide laat zien dat gezondheid een absolute voorwaarde is voor fysieke en psychische fitheid. Gezondheid en fitheid tezamen zijn weer een voorwaarde om goed te kunnen trainen, herstellen en presteren in de sport en daarbij blessurevrij te blijven. Dit is wat ik zelf heb ervaren, maar ook wat ik zie bij mijn cliënten en wat zij zelf ervaren. Je haalt veel meer uit je training en sport wanneer je gezondheid en vitaliteit op een hoog niveau liggen. Maar wat is gezondheid en waarom is gezondheid dan zo belangrijk voor je fitheid en sport? Ik ben van mening dat gezondheid en vitaliteit in ieder geval uit de volgende belangrijke componenten bestaan:
Sterk immuunsysteem
Gebalanceerd microbioom (alle bacteriën, virussen en schimmels die van nature in en op jou leven)
Goede energiehuishouding
Goed functionerende organen zoals spieren, hersenen, zenuwstelsel, lever en verteringskanaal
Sterke weefsels zoals botten, spieren, pezen, gewrichten en vaten
Een goed functionerend immuunsysteem, zenuwstelsel en verteringskanaal zijn een belangrijk onderdeel van de gezondheid
Is je immuunsysteem bijvoorbeeld niet krachtig genoeg, dan zullen reparatiewerkzaamheden van weefsels na een training vertraagd verlopen of niet voor 100% uitgevoerd worden. Ook ben je vatbaarder voor infecties. Aangezien je immuunsysteem voor ongeveer 70% direct achter de darmwand is gehuisvest, speelt je darmgezondheid (darmslijmvlies, darmflora, verteringsenzymen, etc.) hier een cruciale rol in. Is je energiehuishouding niet op orde, dan is je inspanningsvermogen en -capaciteit begrensd en mis je trainingslust. Ook is energie nodig om het immuunsysteem te ondersteunen en weefsels sterker te maken. Goed functionerende hersenen en een goed functionerend zenuwstelsel zijn nodig om je bewegingen vlekkeloos en krachtig te laten verlopen. Daarvoor hebben de hersenen en het zenuwstelsel onder andere vetten, neurotransmitters en mineralen nodig. De balans daarin is essentieel. Deze bouwstenen (in de vorm van moleculen) dienen in het verteringskanaal uit de voeding gehaald te worden. Daarvoor heb je dus een verteringskanaal nodig dat voeding goed kan afbreken en opnemen. Dat betekent onder andere voldoende verteringsenzymen en een gezonde darmwand. Al deze componenten van gezondheid en vitaliteit vormen een complex fundament van je fitheid en sportactiviteit. Met deze voorbeelden wil ik je echter laten zien hoe belangrijk deze componenten zijn, wil je fit zijn en het goed doen en je lekker voelen in je sport.
Gezondheid begint bij gezonde cellen
Om de complexiteit wat te vereenvoudigen, helpt het om te realiseren dat jij als sporter bestaat uit een verzameling van orgaansystemen, dat een orgaansysteem bestaat uit organen, organen uit weefsels bestaan en tot slot zijn het de cellen die de weefsels produceren en in stand houden. Hoe gezond en vitaal jij bent, hangt dus af van hoe goed jouw orgaansystemen functioneren met als basis de functies van de 37 triljoen (12 nullen!) cellen die de show in jouw lichaam runnen. Er zijn vele soorten cellen zoals hersencellen, spiercellen, peescellen, darmcellen, levercellen, enzovoort. Al deze cellen hebben een sterke samenwerking met jouw microbioom, oftewel de honderd keer zoveel aanwezige micro-organismen in de vorm van bacteriën, virussen en schimmels die in en op jouw lichaam leven.
Gezonde cellen > gezonde en sterke weefsels > goed functionerende organen en orgaansystemen > jij bent een gezonde en vitale sporter
Focus op de gezondheid van je cellen en microbioom om meer uit je fitheid en sport te halen
Wil je werken aan je gezondheid en vitaliteit om meer uit je fitheid en sport te halen, focus dan vooral op de gezondheid van je cellen en je microbioom. Zo simpel is het eigenlijk. Dit kun je bijvoorbeeld doen door met je voeding de juiste bouwstenen (moleculen) te leveren aan je cellen. Deze bouwstenen gebruiken de cellen om zichzelf op te bouwen en te onderhouden. Denk aan de vetrijke celwand, het DNA en de energiefabrieken (mitochondriën). Deze bouwstenen zijn ook nodig voor de cel om energie, weefsels en andere stofjes zoals hormonen te kunnen produceren. Met je voeding kun je tegelijkertijd ook de goede darmbacteriën voeden. Deze bacteriën kunnen stoffen uit je voeding halen en aan jouw cellen doorgeven, die je zonder deze darmbacteriën niet uit je voeding kunt halen.
Een natuurlijk leefpatroon is een andere krachtige manier om de gezondheid van je cellen en microbioom te bevorderen. Daarbij moet je denken aan het synchroniseren van je slaap-waakritme met het dag-nachtritme en veel blootstelling aan natuurlijke prikkels zoals contact met de aardbodem en natuur, zonlicht en kou. Tegelijkertijd is het vermijden van onnatuurlijke prikkels in je leefstijl en je leefomgeving van cruciaal belang. Denk hierbij onder andere aan teveel blootstelling aan onnatuurlijk licht en te weinig blootstelling aan natuurlijk licht (zonlicht), evenals een te hoge blootstelling aan vervuilende stoffen en elektromagnetische straling, en te weinig contact met de natuur.
Sporten is bewegen dus focus ook op gezondheid van bewegen
Om te kunnen sporten moet je bewegen. Dat is een inkoppertje. Wil je goed kunnen sporten, dan zal je goed moeten bewegen. Om technisch sterk te zijn in je sport, zullen je atletische vaardigheden zoals explosiviteit, kracht en uithoudingsvermogen goed ontwikkeld moeten zijn. Uiteraard verschilt de bijdrage van atletische vaardigheden per sport. Voor een goede techniek en fitheid in de sport hebben we ook gezondheid van bewegen nodig. Hieronder verstaan we de basis motorische vaardigheden ofwel de fundamentele motoriek. De fundamentele motoriek geldt voor iedere sporter en is niet sportspecifiek. Deze bestaat uit bewegingscoördinatie, mobiliteit van gewrichten en flexibiliteit van spieren. Je kunt wel sterk zijn of een goed uithoudingsvermogen hebben, maar als je bewegingen niet met een enorme precisie worden uitgevoerd, boet je in aan techniek en verspeel je onnodig energie. Bovendien loop je een grotere kans op blessures, omdat weefsels (bijvoorbeeld pezen en gewrichten) extra belast worden.
Wil jij investeren in je gezondheid voor je sport?
Ben jij sporter en wil ook jij investeren in je gezondheid als basis voor je fitheid? Loop jij tegen grenzen aan in je fitheid en sportprestatie en wil je deze doorbreken? Of heb je regelmatig blessures en wil je deze voorkomen? Neem gerust contact met mij op voor een vrijblijvend en kosteloos kennismakingsgesprek waarin we jouw situatie en mogelijkheden bespreken. Ook als je trainer of coach bent en je wilt sporters beter kunnen begeleiden of je wenst ondersteuning hierin, dan kunnen coaching en advies in gezondheid een meerwaarde zijn.
